หม้อแปลงไฟฟ้าจัดว่าเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งสำหรับระบบไฟฟ้าเลยก็ว่าได้ เราจะเห็นได้ว่าหลายๆ ภาคส่วนจำเป็นอย่างมากที่จะต้องใช้หม้อแปลงไฟฟ้า ซึ่งจริงๆ แล้วสิ่งนี้ก็คืออุปกรณ์ไฟฟ้าประเภทหนึ่งที่เอาไว้สำหรับใช้ในการส่งผ่านตัวพลังงานไฟฟ้าหนึ่งยังยังอีกวงจร การส่งผ่านที่ว่านี้จะใช้ในหลักการของแม่เหล็กไฟฟ้า ปกติแล้วตัวหม้อแปลงไฟฟ้านี้จะเป็นการเชื่อมโยงระหว่างระบบไฟฟ้าแรงสูง และไฟฟ้าแรงต่ำ โดยตัวหม้อแปลงจะเป็นอุปกรณ์หลักสำหรับระบบส่งกำลังไฟฟ้า สามารถที่จะทำการเปลี่ยนแรงดันไฟฟ้าหรือสามรถเปลี่ยนขนาดของกระแสไฟฟ้าได้ ทั้งหมดทั้งมวลนี้ขึ้นอยู่กับการออกแบบในการใช้งาน
โครงสร้างของหม้อแปลงไฟฟ้า
ธรรมชาติของหม้อแปลงนั้นจะถูกแบ่งออกตามกำลังการใช้งานของระบบไฟฟ้ากำลังได้ 2 แบบ คือ หม้อแปลงไฟฟ้าแบบ 1 เฟส และหม้อแปลงไฟฟ้าแบบ 3 เฟส แต่ทั้ง 2 ประเภทนี้ก็มีโครงสร้างของหม้อแปลงที่เหมือนกัน คือ
- ขดลวดตัวนำปฐมภูมิ – จะทำหน้าที่ในการรับแรงเคลื่อนของไฟฟ้า
- ขดลวดทุติยภูมิ – จะทำหน้าที่ในการจ่ายแรงเคลื่อนของไฟฟ้า
- ขั้วต่อสายไฟ – จะทำหน้าที่เป็นจุดต่อระหว่างสายไฟกับชดลวด
- แผ่นป้าย – จะเป็นตัวบอกรายละเอียดประจำของตัวหม้อแปลง
- อุปกรณ์ระบายความร้อน – จะเป็นตัวที่ทำหน้าที่ระบายความร้อนให้กับตัวขดลวด อาทิ อากาศ, น้ำมัน, พัดลม หรืออาจจะใช้ทั้งน้ำมันและพัดลมในการระบายความร้อนก็ได้เช่นเดียวกัน
- ถังหรือโครงของหม้อแปลง – จะทำหน้าที่ควบคุมการเปลี่ยนแปลงขนาดของแรงเคลื่อนไฟฟ้า รวมถึงจะมีอุปกรณ์สำหรับการป้องกันไฟฟ้ารวมอยู่ด้วย
ปกติแล้วตัวที่ใช้ทำขดลวดหม้อแปลงนั้นทำมาจากสายทองแดงเคลือบด้วยน้ำยาฉนวน ลักษณะและขนาดลวดจะเป็นทรงกลมหรืออาจจะแบนก็ได้ตรงจุดนี้จะขึ้นอยู่กับขนาดของหม้อแปลง ซึ่งหากเป็นลวดเส้นใหญ่นั้นจะมีความสามารถในการจ่ายกระแสไฟได้ดีกว่าลวดเส้นเล็ก หม้อแปลงที่มีขนาดใหญ่นั้นส่วนใหญ่จะเลือกใช้ลวดถักแบบตีเกลียวเพื่อเป็นการเพิ่มพื้นที่สำหรับสายตัวนำให้มีเส้นทางเดินของกระแสไฟเพิ่มมากขึ้น ส่วนสายตัวนำที่ใช้พันขดลวดบนแกนเหล็กไม่ว่าจะเป็นขดลวดปฐมภูมิหรือขดลวดทุติยภูมิก็อาจจะมีตัวแทปแยกออกจากกัน เพื่อเป็นการแบ่งขนาดแรงเคลื่อนของตัวไฟฟ้า
หลายๆ คนอาจจะมองว่าหม้อแปลงไฟฟ้านั้นเป็นเรื่องของคนที่เกี่ยวข้องกับไฟฟ้าเพียงอย่างเดียว จริงๆ แล้วมันเป็นสิ่งที่ทุกคนก็สามารถศึกษาหาความรู้ได้ขึ้นอยู่กับการเลือกให้ความสนใจของแต่ละคน เพราะไฟฟ้าเองก็เป็นสิ่งที่มีความสำคัญมากๆ ในปัจจุบัน หากบ้านไหนไม่มีไฟฟ้าใช้คงเป็นเรื่องที่ลำบากน่าดู